Dat de Picea (spar) niet de meest eenvoudige boomsoort is onder de boomsoorten moge duidelijk zijn, maar dat de maakt deze boomsoort zeker niet minder interessant. De uitdaging ligt in discipline. Niet alleen in het watergeven maar ook bemesten, snoeien, nijpen. Eigenlijk over de gehele linie is de Picea een boomsoort waarbij discipline van zijn verzorger wordt gevraagd.
Velen zie de Picea als de zoveelste uit de rij dennensoorten en menen deze boomsoort op dezelfde manier aan te moeten vliegen. En juist daar gaat het bij velen mis. Het letterlijk vertalen van werkwijzen die men op de Pinus toepast naar een Picea is vragen om problemen. Sterker nog het leid hoe dan ook tot de dood van de Picea.
Zaken als naalden plukken bijvoorbeeld is voor een Picea not done. Wil je toch aan de naalden werken gaat het daarbij uitsluitend om het verwijderen van al loszittende naalden die je met een rollende beweging tussen je vingers verwijderd. Naalden snoei of naalden plukken zou niet mogen opkomen in de gedachtegang van de bonsailiefhebber.
Alles draait om balans
De Picea is een boomsoort die hele hoge eisen stelt aan “het in balans zijn”. Niet alleen zou de focus naast de opbouw van de boom ook dienen te liggen in thema’s als groeikracht en groeiwijze. Doorlopend moet de bonsailiefhebber in staat zijn om genoemde begrippen correct in te schatten en te vertalen naar de juiste werkwijze. Alleen dan kan de Picea uitgroeien tot een geweldige bonsai.
Maar hoe zit dat dan precies? Voor velen de meest gestelde vraag die vaak vreemd word beantwoord met als gevolg dat de Picea alleen meer uit balans raakt en het na verloop van tijd begeeft.
Laat ik een voorbeeld noemen: Iedere bonsailiefhebber weet wat “terugzetten op 2” bij Pinussen inhoud. Bij de Picea is dit echter een techniek die de boom niet aankan. Het is in tegenstelling tot de Pinus gewoonweg te ingrijpend voor de Picea.
Doorlopend opschonen en uitlichten
Een Picea zal zolang hij als bonsai bestaat doorlopend moeten worden opgeschoond en uitgelicht.
Kijk je kritisch naar de groeiwijze van de Picea neigt de Picea er maar al te graag naar om haar groen dicht opeen te laten ontstaan. Juist deze karaktertrek van de Picea zorgt ervoor dat na verloop van tijd door lichtgebrek scheuten zullen verzwakken.
Treft de Picea dan ook nog eens een Bonsailiefhebber die bang is om van tijd tot tijd uit te lichten zal dit al snel leiden tot een totaal afzwakken van de boom. Waar de twijfelende bonsailiefhebber juist de zwakke groei zou laten staan, werken zwakke scheuten bij de Picea als een onnodig verdoen van energie en voedingsstoffen. Wees je daarvan bewust en verwijder doorlopend zwakke of deels afgestorven scheuten.
Een tweede actie die eigenlijk van net zo groot belang is voor de Picea is het verwijderen van uitlopende knoppen op plekken waar ze op voorhand niet gewenst zijn. Veel beginnende bonsailiefhebbers kijken als tegen een berg op zodra ze uitlopende knoppen moeten verwijderen. Ook hier zijn uitlopende knoppen op plaatsen waar ze niet gewenst zijn niets anders dan balans verstorende knoppen. Zowel in energie als in voedingstoffen. Wees dus kritisch in het beoordelen van de groeirichting van een uitlopende nieuwe knop.
Snoeien gaat gepaard met knoppen zoeken
Denk je als Bonsailiefhebber bij een Picea links en rechts wat te kunnen snoeien zonder daarbij aandacht aan knoppen te schenken, zul je daarvoor worden beloont.
De Picea heeft om haar scheuten te kunnen laten groeien ALTIJD een eindknop nodig. Is deze eindknop, na het snoeien van de scheut niet meer voorhanden, sterft de scheut af. Het is dus zoeken naar knoppen die verscholen tussen de naalden zitten voordat je besluit om een nieuwe scheut te snoeien.
Komen op iedere nieuwe scheut knoppen voor? Nee vergeet het maar. En juist dan komt het eerder genoemde thema discipline aan de orde. Zijn er op een scheut geen knoppen te vinden laat dan het snoeien / inkorten van de scheut. Snoei je ondanks deze regel toch de nieuwe scheut, sterft de nieuwe scheut naar verloop van tijd af. Overigens niet zonder eerst veel energie en voedingsstoffen te hebben opgeslokt.
Heb je de keuze uit meerdere knoppen die zich tussen de naalden verscholen houden, snoei dan de scheut zodanig terug met het doel dat je voor ogen hebt. Bedenk daarbij telkens weer de eindknop zal als eerste uitlopen. De daarop volgende knoppen zijn zwakker en lopen niet altijd uit.
“Verspringende” takstructuur
Niets is bij het bepalen van de takstructuur van de Picea zo belangrijk als het nastreven van een “verspringende” takstructuur. Maar waarom juist een “verspringende” takstructuur.
Zoals eerder in dit artikel ter sprake gekomen, is de Picea in staat meerdere knoppen dicht op één te laten ontstaan uit te laten lopen. Na het openen van deze knoppen zie je dat de nieuwe scheuten naast dat ze een uiteenlopende groeikracht hebben ook nog eens dat ze vaak dicht op elkaar staan. Ongehinderd laten groeien zal tot het afsterven van enkele scheuten leiden. Dus zul je elk voorjaar weer scheuten moeten verwijderen. En bij het verwijderen van de scheuten is het ook nu weer dat de bonsailiefhebber de groeikracht van de nieuwe scheut kan inschatten.
Daar waar de groeikracht juist gewenst is blijft de sterkste scheut staan, maar uitsluitend als deze dan ook de ruimte krijgt om te kunnen groeien. Het zal dus noodzakelijk zijn om zwakkere scheuten die te dicht op de sterke scheut staan weg te snoeien. Ga daarbij zo te werk dat er een “verspringende” structuur ontstaat.
Heb je de groeikracht van een sterke scheut niet nodig om bijvoorbeeld de tak te verlengen snoei deze dan juist weg maar verlies niet de gehele tak daarbij uit het oog. Is de tak lager geplaatst in de boom zal deze ALTIJD zwakker zijn. Schenk je daar geen aandacht aan en snoei je de sterke scheuten weg, zul je de tak uitsluitend meer afzwakken.
En onthoud: Snoei je scheuten MOET er een eindknop aan de gesnoeide scheut voorhanden zijn. Zo niet sterft de nieuwe gesnoeide scheut.