Degene die zich met de taxus als Bonsai bezighoud heeft ze wellicht al eens gezien. Al dan niet als kever dan wel als larve. Is dit ongedierte eenmaal aanwezig, moet men zich realiseren dat niets doen dodelijke voor de taxus zal zijn. De monoculturen hier in Nederland hebben het ongedierte de kans gegeven om in onze tuinen door te dringen. Een plaats waar ze wellicht nooit zouden zijn gekomen. Wie kent niet de oneindig lijkende vlakten met mais. Wat velen onder ons niet weten is dat juist deze monoculturen van mais de broedplaatsen zijn voor een massale vermenigvuldiging van ongedierte als cicaden. Samen met de cicaden kwamen ook de taxuskever, want daar waar de cicaden overleven kan, kan ook de taxuskever overleven. Maar zeg nou eerlijk: “wie wil er dag in dag uit hetzelfde eten?” Dit dacht wellicht ook de taxuskever toen het met een zoektocht naar eetbaars in de directe omgeving begon. En eetbaars vond de taxuskever bij ons in de tuinen. Prunus, Azalea, Hortensia, Hedera, Vibirnum, Eonymus en taxus bevinden zich in bijna iedere tuin. Een Hof van Eden voor de taxuskever. Daarnaast heeft de taxuskever ook de onkunde van de tuineigenaren gebruikt om zich massaal te vermenigvuldigen.
Ontwikkelingsfasen van larve tot kever
De bijna alleen maar nacht-actieve taxuskever kan tot 800 eieren per seizoen leggen en benodigd daarvoor geen partner. Ze kan 3 tot 5 jaar oud worden.
Zodra ze eind mei, begin juni als kever uit de aarde te voorschijn kruipt, begint ze direct eieren af te zetten. (De eieren worden overigens tot in de maand september gelegd). Einde juni komen uit deze eieren dan de larven te voorschijn. De larven beginnen direct na hun geboorte aan de wortels van planten te vreten.
Komt het einde van het jaar in zicht en naar weergesteldheid zo ongeveer november, kruipen de larven dieper de aarde in om zich te beschermen tegen nachtvorst. Daar verblijven ze in een soort van winterslaap, maar blijven zich ontwikkelen. Begin voorjaar verpopt de larve zich en zoals vermeld komt daaruit in mei de kever tevoorschijn.
Is een taxus door de taxuskever bezocht veroorzaken ze schade en wel op twee manieren:
- de schade door de vraat van larven aan de wortels
- de door de kever aangevreten naalden.
Wat er met de wortels gebeurt, wordt doorgaans alleen zichtbaar zodra de taxus word verpot.
Zijn de bladeren door de taxuskever aangevreten dan is dit eenvoudig te herkennen. (al blijft dit schadebeeld vaak gering). Uit de naalden zijn maanvormige stukjes blad gebeten. Heeft u één van de beide schadebeelden ontdekt, of wellicht beide geconstateerd, wordt het hoogtijd dat u de taxuskever bestrijd.
Biologische bestrijding met nemathoden (aaltjes)
Uiteraard zijn er chemische bestrijdingsmiddelen om de taxuskever te bestrijden. Omdat ik van mening ben dat we de vingers er vanaf moeten houden, wil ik u met een biologische werkwijze bekend maken, die ik al enige tijd succesvol inzet.
Een biologische werkwijze om de taxuskever te lijf te gaan is het toedienen van nematoden. Eigenlijk zeg ik het verkeerd. Niet de taxuskever gaan we met nematoden te lijf maar de larve die zich te goed doet aan de wortels.
Nematoden zijn kleine slangvormige wezens die zich in de bodem bevinden. Zij houden zich als parasiet in leven doordat ze in larven van diverse soorten insecten kruipen en daarin hun eieren afzetten. Zo ook in de larven van de taxuskever. Bij de biologische bestrijding met nematoden moet u weten dat nematoden niet tegen UV straling kunnen. Direct zonlicht moet dus absoluut worden vermeden. Uitsluitend op dagen met bewolking of in de schemering voer ik de werkwijze dus uit.
Tweede belangrijke punt om te weten is dat er meerdere soorten nematoden bestaan. Ik maak alleen gebruik van tegen koude resistente nematoden van het soort “Steinernema kraussei”. Deze blijven ook bij bodemtemperaturen tussen 5 en 12 graden nog actief. Zij zijn bijzonder geschikt om tijdens het vroege voorjaar en tegen het einde van de herfst nog te gebruiken.
Hoe komt u aan nemathoden (aaltjes)?
Nematoden zijn eenvoudig met behulp van Internet of in de betere tuincentra te bestellen.
Na ontvangst kan de verpakking enkele dagen in de koelkast worden bewaard. ( niet in het vriesvak!) Helaas is een aangebroken verpakking niet nogmaals te bewaren. Op de plastic zakjes MOET overigens ALTIJD een houdbaarheidsdatum staan.
Omdat de nematoden worden geleverd in plastic zakjes gevuld met leem, laten ze zich goed en onder continue roeren mengen met water. Het water mag overigens niet te koud of te warm zijn. Houdt u dus aan de beschrijving! Eenmaal gemengd met water is roeren nog steeds een must. Dus niet laten staan om een kop koffie te drinken. Gebruik een gieter voorzien van een broes om de nematoden te verdelen. Houd er rekening mee dat de openingen van de broes voldoende groot zijn. De nematoden blijven anders achter in de gieter. U giet dan uitsluitend water.
Voordat de behandeling plaatsvind moet het grondmengsel vochtig zijn. Ook gedurende de 14 dagen na de behandeling mag het grondmengsel niet uitdrogen.
Het beste kunnen larven van de taxuskever begin voorjaar tot begin juni worden bestreden met nematoden. Gedurende halverwege juli tot eind oktober kan overigens ook, maar de buitentemperatuur mag niet te hoog oplopen.
De werking van de nematoden houdt 6 weken aan onder de hierboven genoemde voorwaarden. Zijn er veel larven van de taxuskever te bestrijden, is een herhaling van de werkwijze aan te raden.
De kever rechtstreeks te bestrijden is veel moeilijk. Ik maak gebruik van het instinct van de kever, die altijd op zoek is naar een beschut plekje. Met groot genoegen kruipt ze onder afgestorven bladeren, in welke vorm dan ook. Dit wetende zorg ik ervoor dat zo min mogelijk dode bladeren in de directe omgeving van taxussen liggen. Vervolgens zet ik zogenaamde kevervallen in. Dit zijn niets anders dan klein houten plankjes met aan de onderzijde een pasta die nematoden bevat.
De kever kruipt onder het plankje en komt daarbij in aanraking met de pasta. De pasta met daarin de nematoden blijft aan de kever plakken. Vervolgens vreten de nematoden zich door het pantser van de kever. Binnen 2 a 3 dagen sterft de taxuskever. Om de vallen succesvol in te kunnen zetten is het noodzakelijk dat de buitentemperatuur zich enige uren rond de 14 graden bevind.