Bladsnoei is een thema dat maar al te vaak en heel makkelijk door de bonsailiefhebber in de mond word genomen, maar dat er meer bij komt kijken dan alleen het wegknippen van de bladeren weten velen niet.
Waarom bladsnoei?
De meest uitgesproken reden waarom bonsailiefhebbers de bladsnoei toepassen is dat er na de bladsnoei kleinere bladeren verschijnen (tenminste als u alles goed doet).
Tweede automatisch met gehele bladsnoei gepaard gaand verschijnsel is het ontstaan van een fijnere vertakking. Concreet: kleinere internodien (tenminste als u het goed doet).
Dat u bladsnoei uitvoert om de groei in bepaalde regio’s van de boom te stimuleren of juist af te remmen is minder bekend. Vaak wordt bij deze techniek niet het gehele blad verwijderd maar slechts een deel. (de helft of meer blijft van het bladgroen staan)
Wanneer bladsnoei?
Om een succesvolle bladsnoei door te kunnen voeren zul je het tijdstip moeten weten waarop de boom de bladsnoei kan doorstaan. Velen hebben ergens gehoord dat het voorjaar daarvoor de beste periode is. Maar het begrip voorjaar staat voor een periode van enkele maanden. Niet echt nauwkeurig dus.
Beter is het om vooraf het proces van bladontwikkeling te kennen. Dat een blad zich in het voorjaar ontvouwt uit een knop is bekend. Om dan al met de gedachten bladsnoei rond te lopen is jezelf en de boom voor de gek houden.
Zodra het blad zich heeft ontvouwen, wat de boom immense kracht en energie kost, begint de fotosynthese fabriek langzaam maar zeker op gang te komen. Tegelijkertijd start de boom zijn hormoonhuishouding op.
Nadat in het voorjaar een bladknop zich heeft geopend en het blad zich heeft kunnen ontvouwen, start onder invloed van een hormoon ook de groei van nieuwe bladknop.
Deze nieuwe bladknoppen, die zich gaandeweg het groeiseizoen steeds verder ontwikkelen, zullen gedurende de winter overwinteren en het volgende voorjaar voor nieuwe bladeren zorgen. Althans als de bonsailiefhebber niet tussentijds besluit om een volledige bladsnoei uit te voeren.
De boom heeft dus een bepaalde periode nodig om nieuwe bladknoppen te kunnen maken en ontwikkelen. Realiseer je je dit niet en snoei je te snel de bladeren, moet je dus niet vreemd staan kijken dat de boom na de bladsnoei geen of slechts weinig nieuwe bladeren heeft gevormd.
Voer je een bladsnoei uit aan het einde van het groeiseizoen bestaat de kans dat door de koudere nachten de bladknoppen zich niet openen, laat staan het blad open gaat. Realiseer je eveneens dat de boom voor de winter geen gelegenheid meer heeft om bladknoppen te maken. Je zet dus je boom daarmee op het spel.
Zoals gezegd is dus het tijdstip waarop je bladsnoei uitvoert van groot belang.
Als je goed naar de bladeren van een boom kijkt, kun je herkennen dat het nieuwe blad dat net te voorschijn komt, een lichte kleur heeft. Al naar gelang dat het blad ouder word zie je de kleur donkerder worden.
Onthoud de volgende spelregel:
Heeft het blad zijn donkere kleur bereikt dan mag je een bladsnoei doorvoeren. Snoei je eerder alle bladeren weg is de kans op mislukking vele malen groter tot zelfs het verliezen van een boom is daarbij mogelijk.
Geef hoe dan ook de boom de kans om haar bladeren fatsoenlijk te laten afharden. (doorgaans begin juni – ook hier zijn uitzonderingen mogelijk)
Gezondheid van de boom
Zondermeer betekend bladsnoei een enorme ingreep voor de boom. Naast stress zorgt het voor een emens verbruik van reserven die de boom beschikbaar heeft. Bomen die staan te kwakkelen of net een paar weken daarvoor zijn verpot, daarop voer je geen bladsnoei uit. Zieke bomen al helemaal niet. Jonge bomen met minder dan 10 bladeren ook daar blijf je van af.
Water
Ben je voornemens om bladsnoei door te voeren en daarbij een groot deel of alle bladeren van de boom te verwijderen, bereid de boom dan daarop voor.
In elk geval zorg je ervoor dat de boom voorafgaand aan de bladsnoei minder water krijgt. Uiteraard is er een verschil tussen minder water en geen water. De wortelkluit hoort niet droog te zijn.
Ook mag de wortelkluit van de boom niet door en door nat zijn zodra u een bladsnoei uitvoert. Ook na de bladsnoei moet u zuinig zijn met het geven van water. (Uiteraard betekend dit ook dat u een boom, zonder bladeren beschut neerzet zodra er regen in het vooruitzicht is).
Ook mag de wortelkluit van de boom niet door en door nat zijn zodra u een bladsnoei uitvoert. Ook na de bladsnoei moet u zuinig zijn met het geven van water. (Uiteraard betekend dit ook dat u een boom, zonder bladeren beschut neerzet zodra er regen in het vooruitzicht is).
Reageert de boom op de bladsnoei en verschijnen de nieuwe bladeren, dan nog steeds bent u zuinig met het geven van water. Pas als ook deze nieuwe bladeren zijn uitgehard geeft u weer normaal water.
Laat u de wortelkluit te nat zodra de nieuwe bladeren verschijnen, zullen de nieuwe bladeren niet of nauwelijks kleiner zijn dan de bladeren voorafgaand aan de bladsnoei. (Als ze overigens al ontstaan). Acers (esdoorns) staan erom bekend dat ze gevoelig zijn voor wortelrot.
Bladsnoei bij iedere boomsoort toepasbaar?
Deze vraag is kent maar één antwoord. Nee.
Niet iedere boom waardeert het dat zijn bladeren tijdens het groeiseizoen worden verwijderd. Er zijn zelfs enkele boomsoorten die een volledige bladsnoei tijdens het groeiseizoen niet overleven.
Is een boom uitgerust met sterk glanzende bladeren of hebben de bladeren een sterk ontwikkelde waslaag mogen NOOIT de bladeren door een grootschalige bladsnoei worden verwijderd.
Behoort je boom tot de familie van Appel, Kers of Noot mogen NOOIT de bladeren door een grootschalige bladsnoei worden verwijderd.
Bemesten
De oplettende lezer heeft gezien dat we minder water mogen geven. Is het dan raadzaam om, onafhankelijk of je bladsnoei uitvoert, te bemesten? Aan u om deze vraag te beantwoorden.
Zoals gezegd zetten de meeste bonsailiefhebbers de bladsnoei in om een fijnere vertakking of kleiner blad te verkrijgen.
Bevat echter het bodemmengsel waarin de boom staat te veel water of resten van bemesting zal het beoogde resultaat nimmer worden bereikt.
Bemest u uw boom met een organische mest dan zijn de resten van de bemesting vaak eenvoudig te verwijderen. Dan nog heeft het geen zin om de volgende dag een bladsnoei uit te voeren. Stop minimaal 3 weken met organisch bemesten voordat de bladsnoei gepland staat.
Bemest u de boom met een vloeibare meststof zult u meer moeten doen dan alleen het stoppen ervan. Minimaal 2 weken voordat de bladsnoei staat gepland, stopt u met vloeibaar bemesten. De dagen erna geeft u de boom overvloedig water waardoor u de zout resten uit de wortelkluit spoelt. Minimaal 1 week voor de geplande bladsnoei stopt u met overvloedig water geven om de wortelkluit de kans te geven te drogen, zodat er op het tijdstip van bladsnoei niet te veel water in de wortelkluit aanwezig is (zie paragraaf water).
Ook nadat de nieuwe bladeren beginnen te verschijnen blijft bemesten een absolute no go. Pas als de nieuwe bladeren zijn uitgehard mag het bemestingsschema weer worden opgepakt.
Bladsnoei om de groei te reguleren
Sommige boomsoorten neigen tijdens het groeiseizoen tot het ontwikkelen van grote bladeren. De linde is hiervan een bijzonder goed voorbeeld. Ook sommige Acer (esdoorn) soorten laten dit verschijnsel zien.
Het is zinvol om dergelijke grote bladeren te verwijderen.
Heb je een tak of meerdere takken waarvan de groei buitensporig snel gaat in vergelijking tot de rest van de boom, kun je er voor kiezen om een deel van de bladeren of alle bladeren van deze tak of takken te verwijderen. Je remt daarmee de groei (ook lengte en dikte groei) van de tak af. Doe dit uitsluitend bij bomen die bladsnoei verdragen.
Deze methode in combinatie met een onderhoud snoei is prima toepasbaar bij Acers die te lange internodiën laten zien.
Blijft een tak of takken achter in deel van de boom, kun je ervoor kiezen om van de resterende takken al het blad te verwijderen. Aan de tak of takken die achterbleven zijn, blijven uiteraard de bladeren zitten. Wees je er vooraf van bewust dat de achterstand niet veroorzaakt is door plaag of ziekte. Op zieke of zwakke bomen pas je NOOIT bladsnoei toe.
Bladsnoei - Maar hoe?
Besluit je om de gehele boom van zijn bladeren te ontdoen, laat dan de bladsteel ongemoeid. Hiermee bedoel ik dat je aan het uiterste uiteinde van de bladsteel het blad verwijderd.
De bladsteel zal na enige dagen tot enige weken (hangt van de boomsoort af) vanzelf afvallen.
Zie je op sommige plaatsen in de boom het nieuwe blad terugkomen nadat je bladsnoei hebt toegepast, maar staan de bladstelen van het ouder blad nog, blijf van de bladstelen af.
Sommige bonsailiefhebbers menen de bladstelen met een pincet of iets dergelijks te moeten verwijderen, maar realiseren zich niet dat ze de bladknop waaruit het nieuwe blad moet ontstaat eveneens met deze actie verwijderen.
Bonsai is een hobby die geduld vraagt. Dat geld zeker voor de bladstelen. Blijf er vanaf zodra u het blad hebt weggesnoeid.
Besluit u om bladsnoei uit te voeren op een boom met verhoudingsgewijs kleine bladeren, dan zullen doorgaans de bladsteeltjes ook kort zijn.
Tijdens de bladsnoei, laat u niet alleen de bladsteel staan maar snoeit u ook in het blad. Nadat u heeft gesnoeid staat er dus de bladsteel met daaraan een kleine hoeveelheid bladgroen.
Zou u zoals gebruikelijk aan het uiteinde van de bladsteel snoeien, is de kans groot dat door de verhoudingsgewijs korte bladsteel de bladknop uitdroogt. Om dit te voorkomen laat u dus bladsteel plus een beetje bladgroen staan.
Zodra er sprake is van een regulerende bladsnoei, snoeit u OF het gehele blad weg, OF u halfeerd het blad. Heeft de boom van nature een groot blad volume dan kunt u ervoor kiezen om bij een regulerende bladsnoei een derde deel van het oorspronkelijke bladgroen te laten staan. Zelfs een vierde deel is meer dan voldoende.
Tot slot
Het heeft de voorkeur om bladsnoei uit te voeren op een boom die niet in de zon staat. Heeft u een algehele bladsnoei uitgevoerd is het zinvol om de boom zonder bladeren stapsgewijs weer aan de zon te laten wennen. Laat de boom niet in de schaduw staan.
Met de zon, kan de wortelkluit zich opwarmen. Dit de hergroei van het nieuwe bladeren versnellen. Pas op dat de wortelkluit hierdoor niet uitdroogt.
Kunt u waarnemen dat de nieuwe bladknoppen beginnen te zwellen, is het zinvol om de boom tijdens warme dagen te benevelen. Soms kan het benevelen van de boom meerdere keren per dag zinvol zijn.
Tijdens de hete zomerdagen haal u natuurlijk de boom uit de zon of zorgt u voor schaduw gedurende het heetst van de dag. Ook hier kan de grond sneller uitdrogen dan u lief is.