“Wie heeft er niet van het marcotteren gehoord?”, zou ik bijna zeggen. Misschien is marcotteren wel één van de meest gebruikte technieken om aan startmateriaal te komen. Niet alleen makkelijk om uit te voeren maar ook nog eens goedkoop. En laat dat nu prima bij ons Nederlanders passen.
De slagingskans bij het marcotteren ligt hoog als u zich aan een paar spelregels houd. Dus laat u verrassen hoe eenvoudig marcotteren kan zijn.
Boomkunde
Tja ook bij marcotteren komt u er niet onderuit om vooraf wat kennis van zaken op te doen.
Een boom heeft twee sapstromen, de opwaartse sapstroom en een neerwaartse sapstroom. Deze laatste, de neerwaartse sapstroom speelt een belangrijke rol bij het marcotteren. Zo niet de belangrijkste. Doordat de neerwaartse sapstroom wordt belemmert, ontstaan er wortels. Om het slagen van marcotteren te verhogen moet je dus een boom gebruiken met een sterke neerwaartse sapstroom.
En een sterke neerwaartse sapstroom komt alleen op gang als er zo veel mogelijk loof aanwezig is BOVEN de wond. Hoe meer loof hoe beter zou ik bijna zeggen. Ga dus vooraf NIET snoeien in de top van de boom mocht je over marcotteren nadenken.
De grootste fout
Zoals gezegd is marcoteren een eenvoudig aan te leren en uit te voeren techniek. Toch kan er het nodige fout gaan als het te vlug moet gaan. Maar gelukkig houden we ons bezig met bonsai en is haast nergens voor nodig.
De grootste fout die met het marcotteren kan worden gemaakt is het te vochtig houden van de marcot. Door teveel water in het mos dat om de marcot zit kan de wond door zware callusgroei overwoekerd worden. Er ontwikkelen zich slechts weinig of geen wortels. Houdt de marcot vochtig maar zeker NIET TE.
Anderhalf keer de diameter
Het geheim achter een goede marcot gaat schuil in het verwijderen van een brede strook bast. Houd er rekening mee dat de ring bast die je weghaalt MINSTENS zo breed moet zijn als de diameter van de stam of tak. Gouden regel. Breedte weg te halen bastring: Anderhalf keer de diameter van de stam of tak.
Verwijder de schors in Juni of te wel einde van de lente wanneer de sapstroom het sterkst is. Dat geld voor loofbomen en voor naaldbomen.
In de maand Juni laat zich ook nog eens de schors makkelijk verwijderen. De welbekende twee vliegen in één klap dus.
Marcotteren: het snijden
Het mag duidelijk zijn dat u voor het marcotteren een schoon en scherp mes gebruikt. Gebruikt u een nieuw stanleymesje, zorg dan dat de olie eraf is. Snijd altijd van u af zodat u niet in uw vingers kunt snijden.
Sommige bonsailiefhebbers maken graag gebruik van een Japanse zaag. De zaag is makkelijker recht te houden dan een mes.
Heeft u de plek op de stam of tak met een stift gekenmerkt, snijd dan rondom de stam of tak de schors door. Anderhalf keer de diameter van de stam of tak hoger of lager, snijd u opnieuw de bast rondom door.
Pel voorzichtig de bast van de stam of tak zodat er een ring bast verdwijnt.
LET OP: niet met de vingers aan het ontblote stam- of takdeel komen. De zure talg aan uw handen belemmert de aangroei van nieuwe wortels.
Cambium zorgvuldig weghalen
Misschien wel één van de belangrijkste dingen rondom het marcotteren is het zorgvuldig verwijderen van het cambium. Doe dit met een mes.
Schrap net zolang over het ontblote deel totdat je het niet meer ziet glanzen. Doe dit zorgvuldig en rondom de stam of tak.
LET OP: Heb je het cambium weggehaald laat de wond een half uur drogen. NIET langer.
Gebruik vochtig mos
Om te voorkomen dat de wond volledig uitdroogt, wordt de wond afgedekt met vochtig sphagnummos. Drenk het mos in water en druk het overtollige water eruit. Je kunt ook een plasticpotje gebruiken met wat grond rondom de wond, maar het nadeel is dat dit snel uitdroogt.
Omwikkel alles met ondoorzichtig plastic, zodat je een soort van kom krijgt waar je bovenin water kunt doen. Knoop het plastic aan de onderkant goed dicht en aan de bovenkant wat losser. Zet het geheel vast met draad.
De marcot oppotten
Afhankelijk van de boomsoort, ontstaan er binnen 3 a 7 maanden voldoende nieuwe wortels. Bij dennen kan dit tot 2 jaar duren.
Hebben zich er voldoende wortels ontwikkeld, zaag dan de marcot van de boom.
Pot de marcot op in een zeer luchtig grondmengsel. (70% bims + 30% akadama) Een dergelijk mengsel bevat voldoende zuurstof om een snelle wortelgroei te garanderen.
Probeer NIET het mos tussen de nieuwe wortels uit te pulken. U beschadigd daarmee te veel wortels.
Heeft u uw marcot opgepot, zet dan de marcot op een beschutte plek (niet direct in de zon) en benevel het loof van tijd tot tijd. Zorg ervoor dat het grondmengsel niet uitdroogt.
Tips bij marcotteren
Bekijk het deel dat je wilt marcotteren heel goed. Probeer u voor te stellen hoe de marcot er in de toekomst als bonsai uit zou kunnen zien.
⦁ Marcoteer zoveel mogelijk bij een opkomende maan.
⦁ Marcoteer je direct onder een tak, groeien er sneller wortels.
⦁ Altijd schone en scherpe messen gebruiken. Een zaag kan soms handig zijn.
⦁ De te verwijderen bastring moet minstens zo breed zijn als de diameter van stam of tak. Denk aan de gouden regel: anderhalf keer de diameter van stam of tak.
⦁ Nooit met vingers aan het ontblote stamdeel komen.
⦁ Stekpoeder gebruiken? Kan maar hoeft niet. Wilt u het gebruiken, maak dan met een klein beetje water er een papje van. Strijk dit papje met een kwast aan de bovenste snijrand.
⦁ Gebruik in water gedrenkt spagnummos. Knijp het overtollige water uit het mos. Te veel water in het mos zorgt voor te zware callusgroei.
⦁ Verpak de marcot niet te dik met spagnummos. Dit kan te warm worden. Zet het mos vast met een draad en dek het af met ondoorzichtig plastigfolie. Zet dit ook vast met een draad.
⦁ Houd de marcot vochtig maar NIET TE
⦁ Laat de boom vrijuit groeien en snoei niet. Draai de boom regelmatig voor een gelijkmatige wortelgroei.
⦁ Ziet u wortels verschijnen, kun je voorzichtig bemesten met een vloeibare meststof.
⦁ Wacht met afzagen van de marcot tot de marcot voldoende wortels heeft. Het liefst voor de winter. Lukt dit niet zet de boom dan vorstvrij. Of breng zonodig meer spagnummos aan.
⦁ Pulk het mos NIET uit de nieuwe wortels. Geef de marcot steun bij het oppotten zodat de marcot bij wind niet kan omvallen.
⦁ Laat de marcot minstens 1 jaar vrijuit groeien voordat u gaat stileren en snoeit. Bemest met veel organische mest.
